Jebul Wong Edan

Jebul Wong Edan

dening : Sri Wahyani

Yati, bocah wadon kang nembe seminggu suwene anggon lulus saka SMA kuwi pancen dhasare bocah kang pinter. Dheweke nduweni kekarepan kanggo neruske sekolahe menyang perguruan tinggi, ananging merga kahanane dheweke kang kalebu wong kang ora nduwe, kekarepane kuwi mau durung isa kasembadan. Sedhih pancen, ananging kepiye maneh, dheweke ya ora tegel yen meksa mbokne supaya nyekolahke dheweke. Apa maneh mangerteni kahanane mbokne kang statuse saikine randha kang ditinggal seda dening bapakne. Mula saka iku, Yati lewih milih kanggo kerja. Seprene wus seminggu lawase anggon Yati kerja ana ing toko klambi ing kuthane kang adohe 13 kilometer seka umah.

Kaya biasane, esuk-esuk mruput sakbubare sembahyang subuh, mbok Sarinah nggogok ing ngarep pawon kanggo nyepakake sarapan sarta sangu kerja anak wadone. Kejaba iku, mbok Sarinah uga nggodhog banyu kanggo adus anake mau, amarga dheweke ora tegel yen anake kudu adus esuk mruput nganggo banyu adem.

Biasane pancen Yati ngewangi mbokne kanggo nyepakake panganan. Ananging merga esuk iki adem banget lan mangerteni Yati kang lagi menstruasi mula mbok Sarinah ora tegel kanggo nggugah gasik anak wadone kuwi.

Nalika srengengene wus mlethek, mbok Sarinah nggugah Yati kang isih rapet anggone kemulan. Sakjane ya ora tegel, ananging piye maneh wong wus awan tur dheweke ya kudu mangkat kerja.

Banyu anget wus cumawis ana ing padusan, mbok Sarinah nggugah Yati kanthi lirih-lirih.

“Yati, anake mboke sing paling ayu dhewek, cepet tangi cah ayu. Kae delengna si, srengengene wis mlethek. Banyu angete yaw is ngawe-awe kae, tandane ko kon cepet adus.” Pangandikane mbok Sarinah kanthi lirih sinambi ngelus-elus bathuke anak wadone kang cunong.

“Astagfirullah, saniki sampun tabuh pinten mbok?” Pitakone Yati sinambi ngelap iler ing pipine.

“Siki ya wis jam 7 Yat, mulane nganah gagean adus. Ko kan kudu mangkat kerja jam 8 mengko kuwe. Banyu angete ya wis tek siapna neng padusan kae.” Wangsulane mbok Sarinah ngongkon anake supaya enggal-enggal adus.

“Inggih mbok, kula tak adus riyin”.

Nalikane Yati lagi adus, mbok Sarinah enggal-enggal nyepakake sarapan kanggo anak wadone. Ora lali, panganan kanggo sangu Yati uga dicepakake.

Sakwuse Yati rampung adus, mbok Sarinah enggal-enggal ndhawuhi anake supaya sarapan ndisik.

“Yat, cepet ngeneh sarapan karo inyong disit.”

“Inggih, Bu. Sekedhap malih.”

“Apa gole dandan urung rampung Yat? Gole nganggo bedhak karo gincu sepira kandele Yat, kok suwe banget ora rampung-rampung?” Pitakone mbok Sarinah ngledhek anak wadone mau.

“Lah nggih boten kandel-kandel kok mbok, wong kula menika boten dandan nggih sampun ayu kok” Wangsulane Yati nambahi gayenge pacelathon esuk iki.

“Lah ya jelas ayu wong anake inyong kok”

“Lah inggih niku lo mbok”

“Wis.. wis.. ora oya ayu oya ayu terus Yat. Ngeneh cepet metu sekang kamar, cepet sarapan wong wis awan lo kiye, mengko mbokan keri angkot.

“Inggih mbok, Inggih”

Sakwuse sarapan, Yati enggal-enggal njaluk pamit marang mbokne kanggo kerja. Kaya biasane, Yati ngadhang angkot ing prapatan kang cedhak karo umah. Wektu iku pancen wus awan, wus jam 8 punjul 10 menit, mula wus arang angkot kang liwat. Yati bingung uga wedi. Dheweke wedi yen kesed anggone tekan toko, amarga dina iki pancen jatahe dheweke kanggo njupuk kunci ing umahe bose.

“Wadhuh, siki kan jatahe inyong njukut kunci neng umahe bose. Toko kudu bukak jam stengah 9 maning, malah getul siki urung ana angkot sing liwat. Adhuh kepriwe ya? Mengko nek inyong gole getul telat mesthi diomeih.” Omongane Yati sinambi kukur-kukur endhas, pratanda yen dheweke lagi bingung.

Ora kacek suwe, paningale Yati tumuju marang mobil Avanza kang mandheg ing ngarepe dheweke. Kaca mobil banjur dibukak, ketok pawongan ing njero mobil. Jebul pawongan mau kuwi Pak Giat, guru nalikane dheweke isih ngangsu kawruh ana ing SMA.

“Ti, Yati, ko si arep maring ngendi? Esuk-esuk wis ayu temen?” Pitakone Pak Giat.

“Kula badhe dhateng kitha Pak” Wangsulane Yati.

“Kebeneran inyong ya arep maring kutha, mbok mayuh bareng bae.” Pangajake Pak Giat.

“Inggih Pak maturnuwun”

Yati banjur mlebu mobile Pak Giat. Ing sedawane dalan, Yati ditakoni babagan keneng apa dheweke ora neruske sekolahae. Yati banjur njlentrehke kahanan ekonomi kluwarga kang nyata-nyata ora isa kanggo neruske sekolahe dheweke.

Ora krasa yen wus 15 menit anggone Pak Giat karo Yati padha crita. Yati diterke tekan ngarep tokone persis. Ya cetha urung dibukak tokone merga dina iki pancen jatahe Yati kanggo njupuk kunci bareng Imah, kanca kerjane.

Nalika dheweke tekan, den weruhi Imah kang wus lagi nggogok nang kursi ngarep toko, sejane ya mesthi lagi ngenteni dheweke. Yati karo Imah enggal-enggal mlaku menyang umahe bose kanggo njupuk kunci.

Sakwuse njupuk kunci, Yati karo Imah enggal-enggal menyang toko. Sedawane dalan, Imah terus-terusan ngedumel merga dheweke rumangsa wus nunggu Yati suwe banget ing ngarep toko.

“Untung esih nyandhak, dadi ora diomeih Pak Budi.” Omongane Yati miwiti pacelathon.

“Untung untung. Iya untung neng ko Yat, Yat. Lah inyong kiye lo wis mangkat mruput-mruput, getul neng toko esih nunggu getulmu sing suwe banget mau kae lo, kaya arep lumuten anggone inyong njagong neng kursi mau ngenteni ko. Ko mangkat sekang ngumah kan? Ora mangkat sekang Amerika kan? Bisane suwe banget si kepriwe?.” Omongane Imah kanthi swara kang mratandhani yen dheweke ora seneng ngenteni tekane Yati kang suwe banget mau.

“Ya sekang ngumah lah Mah, wong inyong ya ora duwe dhuwit nek ndadak menyang Amerika.” Wangsulane Yati kanthi ancas supaya Imah ora nesu-nesu terus.

“Walah Yat.. Yat.. malah gawe ngguyu, gawe inyong ora sida gela kiye lah”.

“Lak ya apik mbok. Aja keseringen gela lo Mah, mengko malah dadi cepet tuwa. Gelem apa nek dadi cepet tuwa? Gelem?”.

“Ya ora lah Yat. Ah ko si kepriwe malah ndongakna batire kon cepet tuwa”.

“Udu ndongakna Mah, kan emang nyata nek wong sing sering gela kuwe marekna cepet tuwa, merga mengko pipine gampang kisut”.

“Ah emoh, emoh. Pokoke inyong emoh nek cepet tuwa, wong urung mbojo kok tuwa disitan”.

“Ya mulane aja keseringen gela si Mah”.

“Iya iya. Eh mau kae sapa si sing njujugna ko? kok jos banget numpake avanza, kaya wong sugih temenan”. Pitakone Imah kang kepengin ngerti sapa pawongan kang wus ngeterke Yati mau.

“Ooh kae gurune inyong jaman SMA Mah”.

“Walah, tak kira pacarmu”.

“Udu ya”.

Sangking gayenge anggone padha kandhahan, ora krasa nek wus tekan ing ngarep toko. Toko enggal-enggal dibukak. Kaya biasane, sakwuse dibukak banjur padha enggal-enggal resik-resik toko. Ancas seka reresik mau ya supaya nalika ana pawongan kang tuku klambi isa ngrasakake nyaman anggone milih-milih klambi kang bakal dituku.

Nang toko iku pancen ana 10 karyawan, kabeh keduman piranthi kanggo resik-resik, mbuh kuwi sapu, mbuh kuwi pel. Wektu iku, Yati pancen keduman jatah kanggo ngepel. Enggal-enggal denjupuk ember kang manggon ana ing toko sisih mburi, banjur denisi banyu.

“Yat, jatahmu dina kiye pancen ngepel apa?” Pitakone Suci kang dadi kasir ing toko klambi iku.

“Iya inyong siki kejatah ngepel mba, wong inyong dina wingi kan wis nyapu.” Wangsulane Yati

“Ooh, ya mengko dipel terus terase kae ya Yat, sing bersih.”

“Iya, iya. Siap lah.”

Yati banjur ngepel toko sakterase kanthi semangat, amarga pancen nek wayah esuk ya wayah-wayah isih gedhe semangate.

Nalika Yati lagi ngepel teras, ana simbah estri kang nyedhaki. Rupane pancen ora kepenak banget densawang. Klambine rowak-rawek kaya lebar densilet. Dheweke ora nganggo capit. Awake ketok klumud kaya ora adus sesasi. Rambute gimbal kaya ora densisir sesasi. Didelok saka iku, mula tuwuh pamikirane Yati yen simbah iku tukang jaluk. Yati enggal-enggal mlebu toko, karepe ameh njupuk dhuwit kanggo simbah mau.

“Gole ngepel wis rampung apa Yat?” Pitakone Suci.

“Urung mba.”

“Lah deneng maring mburi?”

“Kepuyuh mbok.” Keprungu swarane Imah nyelani.

“Anu inyong arep njukut dhuwit neng mburi nggo simbah sing neng ngarep kae mba.”

“Sapa si Yat?” Pitakone Suci.

“Tukang jaluk mba.”

“Tukang jaluk gasik temen deneng ya? Biasane kan mengko awan.” Omongane Imah nyelani maneh.

“Agi kepengin gasik mbokan.” Wangsulane Suci sinambi terus nyapu.

            Sakwuse njupuk receh ana ing mburi, Yati enggal-enggal balik maneh menyang teras nemoni simbah mau. Receh enggal-enggal denulungake marang simbah. Yati dadi bingung merga receh mau ora ditampani dening simbah. Yati saya bingung nalikane simbah iku nesu-nesu ing sakpangarepe dheweke.

“Eh mba, ko kuwe ora ngrumangsani nek siki banyu kuwe arang anane? Kok malah mubadir banyu kaya kuwe si kepriwe. Banyu aja dikotori mba, mending mbok anggo adus utawane nginum, kuwe kan lewih ana paedahe”. Omongane simbah-simbah mau kanthi nesu-nesu lan nudhing-nudhing ember isi banyu kang dinggo ngepel, banjur lunga.

Yati amung bisa bingung, meneng sakwetara. Karyawan liyane kang weruh kedadean kaya mangkono ya padha-padha amung isa meneng, bingung, banjur nyedhaki Yati lan takon keneng apa kok simbah mau nyrengeni dheweke. Yati banjur njlentrehake yen dheweke disrengeni amarga dheweke dikira mubadir banyu. Yati lan karyawan liyane wus ora isa ngampet ngguyu, banjur padha ngguyu bebarengan tekan kapingkel-pingkel mangerteni kedaean lucu Yati kang disrengeni wong edan.